|
Porównawczy
bilans ekologiczny materiałów
do produkcji ram okiennych
Bojkot materiałów i zakazy stosowania nie mają rzeczowej
podstawy - Streszczenie opracowania: "Ocena ekologiczna ram okiennych wyprodukowanych
z różnych materiałów (bez oszklenia)", wydanie 1996 Szwajcarskiego Centralnego
Ośrodka Badawczego Konstrukcji Okiennych i Fasadowych (SZFF) Szwajcarski Instytut Kontroli Jakości i Badań Materiałowych
(EMPA)
W jednym mieście żądanie zakazu używania PCV w
budownictwie, w innym mieście zniesienie takiego zakazu - takie informacje często
pojawiają się w niemieckich mediach. Nie zawsze można zrozumieć, jaka jest przyczyna
takich decyzji. Instrumentem, który - jak powszechnie wiadomo - powinien umożliwiać
obiektywne uzasadnienie decyzji tego rodzaju jest bilans ekologiczny.
Zakład "Solvey Konststoffe" GmbH chciałby przedstawić swoim klientom,
szczególnie z branży budowlanej, omówienie ukończonego właśnie opracowania
bilansu ekologicznego pod tytułem "Ocena ekologiczna ram okiennych wyprodukowanych z
różnych materiałów (bez oszklenia)". Zleceniodawcą był Szwajcarski Centralny
Ośrodek Badawczy Konstrukcji Okiennych i Fasadowych - organizacja reprezentująca
interesy wszystkich stosowanych aktualnie w produkcji okiennej tworzyw. Opracowanie to
sporządzono w wydziale drewna Związkowego Instytutu Kontroli Jakości i Badań
Materiałowych (EMPA). Ten sam wydawca opublikował już raz w 1992 badania bilansu
ekologicznego w tej dziedzinie; aktualny bilans ekologiczny nie jest wszakże tylko
rozszerzeniem, lecz całkiem nowym opracowaniem uwzględniającym zarówno teraźniejszy
stan metody badawczej jaką jest bilans ekologiczny, jak i rozwój technologii produkcji
ram okiennych.
Z ekologicznego punktu widzenia przebadano i porównano 7 różnych materiałów do
produkcji ram okiennych (aluminium, stal, stal szlachetną, metale kolorowe, drewno,
drewno/aluminium, PCV) uwzględniając również 32 możliwe warianty (np.6 wariantów
drewna i 4 warianty PCV). EMPA przeanalizował każdorazowo wszystkie fazy
produkcyjno-użytkowe:
|
produkcję wszystkich materiałów do produkcji ram, okuć,
uszczelnień, preparatów do obróbki powierzchniowej etc. (łącznie z pozyskiwaniem
koniecznych dla danych tworzyw surowców np. sól i ropa w przypadku PCV) |
|
produkcję ram okiennych |
|
sposoby konserwacji (np. malowanie ram drewnianych) |
|
użytkowanie (tutaj ważne przede wszystkim: różnej wysokości
ubytki ciepła spowodowane właściwościami różnych tworzyw), każdorazowo obliczane na
okres 30 lat) |
|
demontaż (utylizacja, usuwanie odpadów) |
|
transport / wytwarzanie energii (dla wszystkich faz). |
Dla wszystkich wyżej wymienionych wariantów ram
EMPA opracował najpierw całkowity bilans ekologiczno - rzeczowy, tzn. sprawdzono w
każdej fazie rodzaj użytych surowców i energii, odpady, ścieki i emisje powietrzną.
Otrzymane w ten sposób informacje podstawowe, złożone z tysięcy danych jednostkowych,
zinterpretowano następnie z punktu widzenia ich oddziaływania ekologicznego.
Dzięki temu możliwe stało się ocenienie wpływu na środowisko poszczególnych ram
okiennych, dokonane na podstawie dziewięciu uporządkowanych kryteriów ekologicznych,
ważnych z naukowego punktu widzenia lub będących aktualnym przedmiotem dyskusji
społeczno - politycznej:
- zużycie energii
- potencjał cieplarniany
- potencjał rozkładania ozonu
- potencjał zakwaszania ("kwaśny deszcz")
- potencjał przenikalności szkodliwych substancji do wód
- potencjał tworzenia ozonu (smog)
- zdrowie ludzkie
- zatrucie wód
- odpady - podział na kategorie szwajcarskie: składowisko materiałów
obojętnych, składowisko odpadów specjalnych, składowisko materiałów radio-aktywnych.
Zgodnie z międzynarodową dyskusją na temat koncepcji
szacowania skutków EMPA zwraca uwagę, że kryteria "zdrowie ludzkie" i
"zatrucie wód" mogą być traktowane jedynie jako pomoc orientacyjna i nie
powinny zastępować szczegółowych ocen stopnia ryzyka.
Poniższy przegląd wyników EMPA wskazuje według kolejnych kryteriów, w której
z faz produkcyjno - użytkowych pojawia się wzmożone działanie czynników
obciążających środowisko oraz przede wszystkim, jak poszczególne materiały do
produkcji ram sprawdzają się z punktu widzenia tych kryteriów.
- W rubryce "Główny Sprawca" wymienione są te fazy cyklu produkcyjno
-użytkowego, które mają największy wpływ na środowisko. Okazuje się, że
dominującą rolę z punktu widzenia niemal wszystkich kryteriów ekologicznych odgrywa
faza użytkowania ram (ubytki ciepła poprzez ramy).
- W rubryce "Zwycięzca" wymienione są te materiały do produkcji ram,
które w odniesieniu do odpowiednich kryteriów środowiskowych uzyskały najlepsze
wyniki. Są to - wyłączając kryterium "odpady specjalne"- zawsze PCV i/lub
drewno (drewno/aluminium).
- W rubryce "Przegrany" wymienione są te materiały do produkcji ram,
które w stosunku do kryteriów środowiskowych powinny jeszcze "odrobić zadania
z ekologii". Zwraca uwagę, że PCV nie otrzymuje w żadnym z przypadków
"żółtej kartki", pozostałe materiały natomiast wszystkie przynajmniej
w odniesieniu do jednego kryterium.
Opracowanie to przynosi w sumie dużo ważnych informacji. W
przeciwieństwie do odpowiedniego studium EMPA z 1992 roku nie wprowadzono łącznej oceny
punktowej (model punktacji ekologicznej). Być może ktoś będzie rozczarowany, że nie
znajdzie oceny "dobre/złe" poszczególnych materiałów do produkcji ram, lecz
w miejsce tego bardzo złożony opis konkretnych słabych lub mocnych ekologicznie stron.
EMPA jest jednak świadomy tego, jak problematyczne jest porównywanie np. "zużycia
energii" i "ludzkiego zdrowia".
Fachowcy nie są zaskoczeni tym, że PCV użyte do produkcji ram
okiennych uzyskuje tak dobre wyniki w tego rodzaju naukowym, obszernym teście
ekologicznym: w minionych latach zrobiono wiele dla poprawienia ekologicznego wizerunku
PCV, np. poprzez stworzenie systemu utylizacyjnego. Przemysł PCV ze szczególnym
zadowoleniem wita końcowe wnioski autorów:
"Wyniki wykazują nadto, że nie istnieje taki
materiał czy też konstrukcja, które cechowałyby się we wszystkich przebadanych
punktach wyraźnymi zaletami lub wadami. Przyjmując założenia ramowe tego opracowania
można stwierdzić, że bojkot materiałów czy zakazy ich stosowania nie posiadają
żadnych rzeczowych, dających się uzasadnić podstaw."
Chętnie odpowiemy na Państwa pytania, prosimy o kontakt .
Porównawczy bilans ekologiczny materiałów
do produkcji ram okiennych - streszczony z "EMPA 1996"
Kryterium
Ekologiczne |
Główny
Sprawca |
"Zwycięzca" |
"Przegrany" |
zużycie energii |
używanie: L
L L materiał ram: L |
PCV, drewno |
aluminium, metal
kolorowy, stal nierdzewna, stal |
potencjał cieplarniany |
używanie: L
L L materiał ram: L |
PCV, drewno,
drewno/aluminium |
metal kolorowy,
stal nierdzewna |
potencjał rozkładania ozonu |
używanie: L
L
materiał ram: L |
PCV, drewno |
aluminium, metal
kolorowy, stal nierdzewna, stal |
potencja3 zakwaszania ("kwaśny
deszcz") |
używanie: L
L
materiał ram: L L |
nieznaczne
zróżnicowanie |
stal nierdzewna |
potencjał przenikalności
szkodliwych substancji do wód |
używanie: L
L (L ) materiał ram: L (L ) |
drewno,
drewno/aluminium |
metal kolorowy,
Edelstahl, Stahl |
potencjał tworzenia ozonu (smog) |
używanie: L
L (L ) materiał ram: L (L ) |
drewno,
drewno/aluminium |
metal kolorowy,
stal nierdzewna, stal |
zdrowie ludzkie |
używanie: L
materiał ram: L (L )
(okucia alu: L ; produkcja drewno: L
L ; demontaż stali, metalu kolorowego: L ) |
PCV, aluminium |
drewno,
drewno/aluminium, stal nierdzewna |
zatrucie wód |
używanie: L
L
materiał ram: L L |
PCV, drewno |
aluminium, stal
nierdzewna, stal |
odpady - składowisko materiałów
obojętnych |
używanie: L
L L materiał ram: L (L ) |
PCV, drewno |
metal kolorowy,
stal nierdzewna, stal |
odpady - składowisko odpadów
specjalnych |
materiał ram: L (L ) demontaż: L L (uszczelki ram stalowych: L ; konserwacja ram drewnianych: L L ) |
stal nierdzewna |
drewno |
udział w całości obciążenia środowiska:
L L L > 60%
L L 30 do 60 %
L 10 do 30 % |
|